سميه دژ|
نماينده اقليم كردستان در تهران در گفت‌وگو با«ملت ما»:
اظهارات مسعود بارزاني درحالي است كه عراق پس از خروج نيروهاي امريكايي در شرايط پيچيده و حساسي به سر مي‌برد و جدايي كردستان ممكن است منجربه تجزيه عراق شود. «ملت ما» طي گفت‌وگويي دلايل اظهارات بارزاني را از ناظم دباغ، نماينده كردستان عراق در ايران جويا شد.
مدت‌هاست كه شاهد تنش‌هايي ميان نوري مالكي و مسعود بارزاني هستيم و در حال حاضر اين تنش‌ها شدت گرفته است، به نظر شما دلايل اختلاف ميان اين دوتن چيست؟
به نظر من اختلاف به وجود آمده اختلاف بين شخص نيست يعني در واقع اختلاف بين بارزاني و مالكي نيست، بلكه اين اختلاف بين سيستم مركزي دولت فدرالي و سيستم اداره حكومت اقليم كردستان عراق وجود دارد.
اما بارزاني به عنوان رئيس اقليم كردستان عراق براي يافتن راه‌حل مناسب بايد مسائلي كه موجب نگراني شده را به خوبي و از راه مناسب بيان كند. اين اختلافات به اين دليل است كه نوري مالكي، نخست‌وزير عراق تاكنون پايبندي خود را بر مسائلي كه موجب تشكيل حكومت و نخست‌وزيري وي شده را بيان نكرده است و مسائلي كه بين اقليم كردستان و بغداد وجود داشته است هنوز لاينحل مانده است.
قوانيني مانند قانون نفت وچگونگي تنظيم روابط بين اقليم و دولت مركزي و ماده 140 از جمله موارد اختلاف است. از طرفي چند وزارتخانه امنيتي مهم تحت نظر نوري‌المالكي است و بارزاني معتقد است كه همه مي‌توانيم با هم گردهمايي كنيم، جلسه بگذاريم و اين مشكلات را براي خودمان حل كنيم. نوري‌المالكي نمي‌تواند توجهي به ديگران نداشته باشد.
بارزاني اعلام كرده است كه در صورت حل نشدن بحران سياسي عراق، استقلال كردستان عراق را شهريورماه بررسي مي‌كند؟
خير ايشان چنين چيزي را نگفته است.
مسعود بارزاني در مصاحبه‌اي با آسوشيتد پرس و الحره اين مطالب را بيان كرده است و در اين خصوص شكي نيست، به نظر شما بارزاني از چنين اظهاراتي چه هدفي را دنبال مي‌كند؟
بعضي از خبرگزاي‌ها و تشكيلات مي‌خواهند از آب گل آلود ماهي بگيرند، آقاي بارزاني گفته است نمي‌توانيم در مقابل شرايط كنوني كه ميان حكومت مركزي و حكومت فدرالي وجود دارد ساكت بنشينيم. اگر مشكلاتمان حل نشود ناچار به برگزاري رفراندوم مي‌شويم تا از خواسته كردهاي اقليم كردستان مطلع شويم. من فكر مي‌كنم بعضي از رسانه‌ها بيش از حد مسائل را بزرگ مي‌كنند، و تا حدي پيش رفته‌اند كه مي‌گويند بارزاني گفته است خواهان جدايي و استقلال هستم و دولت كردي مي‌خواهم.
در مواردي كه پيش از اين به آن اشاره كردم ميان بارزاني و مالكي اختلاف وجود دارد، اين رسانه‌ها موارد اختلاف را بيان نمي‌كنند و فقط اعلام مي‌كنند بارزاني خواهان دولت كردي است.
چرا رسانه‌ها بايد در اين خصوص اغراق كنند؟دليل‌شان از اين بزرگ‌نمايي چيست؟
به اين دليل كه يك جانبه حكم مي‌كنند، دلايل بارزاني ازگفتن اين حرف‌ها را نمي‌گويند و تنها به خود حرف اشاره مي‌كنند.
با توجه به حرف‌هاي شما، آيا مي‌توان گفت كه كردها خواهان امتياز‌گيري هستند؟!
اگر ما به دنبال امتياز‌گيري بوديم قبل از سقوط و فروپاشي حكومت صدام حسين اين امتيازات را داشته‌ايم. ما مستقل بوديم و از سازمان ملل بودجه مي‌گرفتيم. در واقع اين كردها بودند كه به حكومت مركزي عراق براي كارهاي بازرگاني و تجاري كمك مي‌كردند. اگر به دنبال امتياز‌گيري بوديم از همان زمان مي‌توانستيم بر روي مسائلي كه هم‌اكنون بر روي آن تمركز مي‌كنيم مانور دهيم.
استقلال كردستان از طرف بارزاني به كرات شنيده شده ولي تاكنون جلال طالباني اين موضوع را مطرح نكرده است و در جاهايي حتي با آن مخالفت كرده است. دليل اين اختلاف نظر چيست؟
جلال طالباني و بارزاني هركدام در يك موقعيت قرار دارند. بارزاني رئيس اقليم كردستان است و طالباني رئيس‌جمهور دولت عراق. طالباني نمي‌تواند از كسي جانبداري كند يا طرف كردهاي عراق را بگيرد. ايشان بايد به جاي كل مردم عراق تصميم‌گيرد، به همين خاطر است كه با تفاهم، برگزاري جلسه و مذاكره مي‌خواهد مشكلات حل شود.
اظهارات اخير بارزاني پس از سفر به امريكا بوده است، آيا اين سفر در اين اقدام وي نقشي داشته است؟ مناسبات بارزاني و امريكا به چه صورت است؟ آيا مي‌توان گفت بارزاني از سمت قدرت‌هاي خارجي تحريك مي‌شود؟
بگذاريد در اين خصوص مثالي براي شما بزنم. فلسطين را در نظر بگيريد. فلسطيني‌ها چند تا دولت عربي دارند؟ همه آنها هم آن را تاييد مي‌كنند، ولي آيا فلسطيني‌ها مي‌توانند حكومت كنند؟ مگر كردها بي‌سواد هستند؟ ما هم در اين منطقه زندگي مي‌كنيم، در اين شرايط سياسي مي‌فهميم و متوجه هستيم. بارزاني به ديدار اوباما رفت و مورد استقبال فراوان وي قرار گرفت.
تمام تلاش دولت مركزي اين بود كه از بارزاني استقبال نشود. اين بدان معناست كه مالكي در شرايط خاصي قرار دارد و از رابطه ميان بارزاني و امريكا به‌شدت در هراس است.
پس از آن بود كه در جلسه‌اي آشكارا بيان كرد و همچنين بيانيه‌اي از سوي وزارت خارجه صادرشد كه امريكا به دنبال حفظ وحدت عراق است و با يد مشكلاتشان در چارچوب قانون اساسي حل شود. خب ماهم همين حرف‌ها را زديم.
قبلا در كرد پرس اشاره كرديد كه اگر به مالكي اجازه دهيم خاك كردستان را به توبره مي‌كشد و مالكي ديكتاتور است، آيا اقدامات اخير بارزاني به دليل نگراني از ظهور ديكتاتوري ديگر در قالب نوري مالكي در عراق نيست؟
بحث ديكتاتوري يك نظر است. يك مثلي وجود دارد كه اگر كسي از شما به درستي نقد كرد به گونه‌اي عمل كن كه اين نقد در آينده تكرار نشود و اگر به درستي نبود بتواني افتخار كني كه اين مشكل را نداري. من مي‌گويم كه نوري مالكي دارد به اين سمت پيش مي‌رود.
وقتي كه وي نخست‌وزير عراق است، به حرف ديگران گوش ندهد، جلسه برگزار نكند، حق و قانون را در چارچوب قانون اساسي لحاظ نكند حتما در شما اين ذهنيت به وجود مي‌آيد كه اين فرد ديكتاتور است. به نكته توجه كنيد كه مقتدي صدر به اربيل رفت و 18 نكته را مطرح كرد، اگر مسئله‌اي وجود ندارد چرا 18 نكته توسط وي مطرح شد؟ اين را كه ديگر بارزاني مطرح نكرده است! 18 نكته از سوي يك شخصيت ديني كه هم در اقليم كردستان و هم در عراق محترم است و براي حل مشكل بين اقليم كردستان و دولت مركزي عراق مطرح شده است.
تنها ما با آقاي مالكي مشكل نداريم، يكي از راي‌هايي كه بر انتخاب وي بسيار تاثيرگذار بوده است راي ما بوده است، راي كردها و گروه‌هاي ديگر! العراقيه، الشيعه و مقتدي صدر با مالكي مشكل دارند و اين مشكلات در چارچوب يك نقد و نظر مطرح شده است و مالكي بايد به آن پاسخ دهد و آن را بررسي كند. اگر مالكي به اطراف خود توجه نكند و به‌طور فردي تصميم بگيرد يك ديكتاتور است!
در صورت جدايي كردستان عراق، اين اقليم به عنوان كشوري مستقل و نوپا كه در محاصره كشورهايي مانند عراق و تركيه، ايران و سوريه قرار دارد و مطمئنا با اين كشورها دچار چالش‌هاي بسياري مي‌شود، چگونه مي‌تواند بر مشكلات فائق آيد؟
ما نيازي به جدايي نداريم، وقتي نياز نداريم چه طور پيش نياز مطرح كنيم كه چگونه زندگي مي‌كنيم؟
فرض بگيريد كه پس از اين سخنان بارزاني كردها اعلام استقلال كنند!
به نظر من در حال حاضر كردستان عراق قادر به اعلام استقلال نيست، چرا كه شرايط مناسبي ندارد. اين مسئله فراتر از دوست داشتن يا نداشتن من است. شرايط سياسي در اقليم كردستان، در عراق و در منطقه به اين صورت است كه كردها بايد در چارچوب قانون اساسي و در كشور خودشان ادامه زندگي دهند. اما اين بدان معنا نيست كه هرچه دولت مركزي بخواهد بر سرشان بياورد و كردها ساكت باشند. اما مطمئن باشيد اگر زماني اعلام استقلال كنيم بدانيد كه به‌طور قطع شرايط مساعد است.
آيا پس از جدايي كردستان، عراق قادر به اداره كشور و حفظ امنيت كشور است؟
عراق با خطر بزرگي مواجه است. اين مسئله نه تنها امروز بلكه پيش از اين هم مطرح شده است. پس از توقف جنگ ايران و عراق مطرح شد كه عراق به سه قسمت كرد، شيعه و سني تقسيم شود. در حال حاضر كرد عامل وحدت عراق است و به اندازه‌اي كه بين خود عرب‌ها اختلاف وجود دارد بين كردها و اعراب يا كردها با شيعه و سني وجود ندارد. امروز كردها عامل برگزاري جلسات و نشست‌ها و ايجاد وحدت ميان گروه‌هاي مختلف عراق هستند. اگر كردها جدا شوند عراق تقسيم و تجزيه مي‌شود.
بارزاني از گروه‌هاي مختلف عراق دعوت كرده تا هفته آينده در اربيل عراق جمع شوند و درباره بحران عراق و به‌ويژه كردستان عراق مذاكره كنند، به نظر مي‌رسد كه نوري مالكي تنها غايب اين نشست باشد، تحليل شما در اين خصوص چيست؟ آيا ائتلافي در مقابل مالكي در حال شكل‌گيري است؟
تا اين لحظه كردها هيچ برنامه‌اي براي تشكيل ائتلافي در مقابل نوري مالكي ندارند. ما با آقاي مالكي درباره آينده عراق و گذشته‌هايي كه در كنار يكديگر مبارزه كرده‌ايم نداريم. در واقع كردها خواهان برقراري و حفظ وحدت بين شيعه و كرد و اهل تسنن در عراق هستند.به همين دليل هيچ برنامه‌اي عليه مالكي نداريم. ما عليه كسي در عراق برنامه خواهيم داشت كه به سمت ديكتاتوري پيش رود، ظلم كند و حقوق مردم را ندهد. ما با مالكي مشكلي نداريم، اگر داشتيم چرا براي نخست وزيري از وي حمايت كرديم؟ ما مي‌گوييم كه مالكي بايد به قول و قراري كه در شروع نخست وزيريش امضا كرده است پايبند باشد.
مناسبات شيعه و سني در حال حاضر در عراق به چه صورت است؟ به نظر مي‌رسد كه اتحادي ميان شيعه و سني صورت گرفته نظر شما چيست؟
اگر اين اتحاد وجود داشت، شاهد بروز چنين مشكلاتي نبوديم!بايد تلاش كنيم كه همه عراقي باشيم و مصالح و منافع مردم عراق را در نظر بگيريم. مي‌خواهم دوباره تاكيد كنم كه ما كردها خواهان حفظ وحدت عراق و حفظ حقوق خود هستيم. از كردها خواهش مي‌كنم كه پايبند قانون اساسي عراق باشند و مشكلي به وجود نيايد، اما بدانيد اين يكطرفه است، طرف دوم هم بايد شرايط ما را بپذيرد، نمي‌شود كه خودشان به دنبال تقويت ارتش و نيروهاي خود باشند و پس از آن كردها تهديد شوند. كرد خواهان حفظ وحدت عراق است.
در جاهاي مختلف كردها به جدايي طلبي محكوم مي‌شوند، فكر نمي‌كنيد اظهارات آقاي بارزاني تاييدي بر اين مطلب باشد؟
در طول مبارزات كردها در سال‌هاي گذشته، از زمان صفويه، عثماني و عباسي تاكنون اين حرف‌ها تكرار مي‌شود، ولي در كدام شرايط كرد جدا شده است. قبل از سقوط صدام كرد مستقل بوده است، اگر جدايي طلب بود مجدد به عراق باز نمي‌گشت. اين حرف دشمن است.
http://mellatonline.net/index.php/world/60-gozaresh/18468--l-r