به نظر مي‌آيد رهبراي گروه‌هاي مختلف سياسي در روزهاي اخير سعي دارند نسبت به حل اين مسايل از جمله مشكلات كردها با معيار‌هاي دموكراتيك و رويكردي جدي وارد عمل شوند.
در يكي دو هفته گذشته اختلاف‌هايي ميان رييس اقليم كردستان عراق و رييس دولت مركزي بر سر اجراي ماده 140 قانون اساسي و مسايلي ديگر مطرح و در محافل مختلف منطقه‌اي و بين‌المللي از سوي رييس اقليم كردستان به طور جدي پيگري شد؛ تا جايي كه برخي رهبران عراقي پا در مياني كرده و براي حل مشكلات ميان دولت و اقليم كردستان پيشنهاد‌هايي ارايه كردند كه به نظر مي‌آيد مورد موافقت دو طرف قرار گرفته است.
ناظم دباغ، نماينده اقليم كردستان عراق در تهران معتقد است در رابطه با حل اختلاف‌ها و مشكلات اقليم با دولت گام‌هاي خوبي در حال شكل‌گيري است و نسبت به برگزاري جلسه‌اي با حضور تمامي گروه‌هاي عراقي و رهبران آن‌ها و رسيدن به نتيجه نهايي اميدوار است.
او متعتقد است اقليم كردستان به دنبال استقلال از عراق نيست، بلكه مي‌خواهد اختلافات اقليم كردستان با دولت مركزي حل شود.
ناظم عمر دباغ در گفت‌وگو با خبرنگار سياسي خارجي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، با اشاره به تنش‌هاي اخير ميان اقليم كردستان عراق و دولت مركزي با تاكيد بر اينكه اقليم كردستان معتقد به تجزيه عراق نيست، گفت: در سال‌هاي گذشته و در زمان رژيم بعث، كردها در مبارزه بودند و يكي از هم‌پيمانانشان اپوزيسيون عراق بود كه امروز همه با هم در عراق حاكم هستند.
وي افزود: ما فكر مي‌كرديم اگر روزي بیاید و بتوانیم با همدیگر صدام را از بين ببریم و نظام جديدي در عراق به وجود آوریم به طور كل مي‌توانيم راحت‌تر مشكلات‌مان را با همدیگر برطرف كنيم و عراقي جديد، مقتدر و متحد را به وجود آوريم و همه با هم در اداره آن مشاركت داشته باشيم.
دباغ با بيان اينكه رژيم صدام توسط اپوزيسيون عراق از بين نرفت؛ بلكه توسط عوامل خارجي كه به نوعي خودشان در به وجود آوردن رژيم صدام موثر بودند، ساقط شد، اظهار كرد: پس از سقوط رژيم صدام، انتخابات در عراق برگزار شد و حكومت منتخب به وجود آمد. در عين حال هيچ يك از گروه‌هاي سياسي در عراق نتوانست به تنهايي آ‌ن‌قدر راي بياورد كه بتواند حكومت تشكيل دهد و اين مساله باعث شد حكومتي توافقي به وجود آيد، يعني حكومتي كه از كل گروه‌هاي سياسي تشكيل شده است.
وي خاطرنشان كرد: نقش كردها در زمان تشكيل حكومت و شرايط فعلي عراق از طرف رهبران گروه‌هاي مختلف، مثبت ارزيابي شده است و همواره تلاش می‌کنیم که در عراق عامل وحدت باشیم. در آن زمان اگر حمايت كردها نبود، هيچ يك از طرف‌هاي اهل تشيع و اهل تسنن نمي‌توانستند به تنهايي و يا با هم حكومتي تشكيل دهند.
نماينده اقليم كردستان عراق با تاكيد بر اينكه شرايط عراق امروز توافقي است، از اينكه برخي مسايل گروه‌هاي مختلف از جمله كردها كه قبلا بر روي آن‌ها توافق شده بود، تاكنون حل نشده است، ابراز تاسف كرد و گفت: مسعود بارزاني، رييس اقليم كردستان هيچ دعوا و اختلاف شخصي با كسي ندارد، بلكه مساله‌اش درباره پايبندي دولت مركزي فدرال عراق به قول و قرارهايي است كه قبلا بر روي آن‌ها توافق شده بود که بایستی انجام شود، اما تاکنون انجام نشده است. البته در اين ميان برخي براي بر هم زدن وحدت مردم عراق و بزرگ‌نمايي اختلاف بين كرد، عرب شيعه و سني و به ويژه مشكلاتي كه از طرف كردها مطرح مي‌شود تلاش مي‌كنند. آن‌ها سعي دارند اين‌گونه القاء كنند كه كردها به دنبال استقلال از عراق هستند، در حالي كه اين‌گونه نيست.
دباغ گفت: براي ما مهم حفظ وحدت عراق است، در عين حال كه معتقديم بايد حقوق مسلم كردها نيز تامين شود. بر همين اساس خواستار آن هستيم كه مسايل و مشكلات ما در چارچوب قانون اساسي حل و فصل شود.
وي با اشاره به ماده 140 قانون اساسي عراق تصريح كرد: اين قانون صرفا شامل مساله كركوك نمي‌شود، بلكه اين موضوع در مورد شهرهايي ديگر از جمله؛ نجف، كربلا، موصل و ... هم مطرح است. یعنی در واقع ماده 140 به کل عراق برمی‌گردد. هم‌چنين ما معتقديم بايد رابطه اقليم و دولت مركزي در چارچوب قانون اساسي مشخص شود، يعني اقليم كردستان و يا اقليم‌هاي ديگر در آينده در چارچوب قانون اساسي باید مشخص شود که چه نوع رابطه‌اي با دولت مركزي بايد داشته باشند.
وي درباره قانون نفت نيز اظهار كرد: سياست خارجي، امنيتي و دارايي در چارچوب اختيارات دولت مركزي است. در رابطه با نفت، اقليم مي‌خواهد قانوني تعيين شود كه بر اساس آن چگونگي استفاده از ثروتي كه در محدوده آن قرار دارد براي اقليم و كل عراق مشخص شود. برخي تفكرات شوونيسم عرب در سياست امروز عراق فكر مي‌كنند وقتي قانون نفت تصويب شود، باعث افزايش قدرت اقتصادي اقليم كردستان مي‌شود و به اين معناست كه اقليم مي‌خواهد مستقل از عراق باشد.
دباغ يادآور شد: در زمان رژيم صدام، آن موقع که منطقه پرواز ممنوع اعلام شد، اقليم كردستان نوعي استقلال مالي، اداری و سیاسی داشت، اما ما نه از دولت، بلكه از سازمان ملل بودجه دريافت مي‌كرديم. اگر كردستان به دنبال استقلال از عراق بود بعد از سقوط صدام مي‌توانست اين اقدام را انجام دهد، اما بدون هيچ شرطي براي سقوط صدام همكاري كرديم. كردها عامل اساسي براي ايجاد حكومت امروز عراق بودند؛ چگونه برخي فكر مي‌كنند حكومتي كه خودمان آن را تشكيل داديم را مي‌خواهيم تقسيم كنيم.
وي با رد هرگونه اظهارنظر منتسب به مسعود بارزاني مبني بر اينكه گفته است "كردستان خواهان استقلال و جدايي از عراق است" گفت: شرايط موضوعي و ذاتي عراق اجازه نمي‌دهد نه امروز، نه در آينده به دنبال استقلال از عراق باشيم. آقای بارزاني به دنبال حل اختلافات اقليم كردستان با دولت مركزي است. اين اختلافات امروز بين عرب و عرب، شيعه و شيعه و سني و سني هم وجود دارد، اين گروه‌ها نيز با دولت قانون اختلافاتي دارند.
نماينده اقليم كردستان عراق در تهران درباره برخي هشدار‌ها و تهديد‌ها از سوي رييس اقليم در رابطه با حل و فصل هر چه سريع‌تر مشكلات با بيان اينكه "رييس اقليم كردستان اعلام كرده است كه اگر دولت مركزي مشكلات اقليم را حل نكند، ناچاريم به فكر جايگزين‌هايي باشيم و به نظر مردم برگردیم" خاطرنشان كرد: در اين‌باره پيشنهاد شده است كه يك هم‌پيماني جديد بين گروه‌هاي مختلف عراقي ايجاد شود تا نخست‌وزير جديد تعيين شود، اما تاكنون برنامه‌اي براي اجرايي كردن چنين پيشنهادي نداريم. حتي اگر آقاي مالكي هم در چارچوب چنين پيشنهادي و در صورت حل نشدن مشكلات موجود بركنار شود، اين‌گونه نيست كه فردي خارج از عراق و گروه‌هاي موثر جايگزين شود، بلكه با هم‌پيماني كرد، اهل تشيع، اهل تسنن و ... يك بار ديگر بر سر يك نخست‌وزير جديد از درون عراق توافق خواهيم كرد.
دباغ در عين حال تصريح كرد: خوشبختانه در روزهاي اخير شنيده مي‌شود كه دولت قانون و نوري المالكي آمادگي دارند در چارچوب قانون اساسي عراق به مسايل و اختلافات مطرح رسيدگي كنند.
وي در ادامه درباره كساني كه مدعي‌اند برخي سعي دارند اختلاف نظر ميان اقليم كردستان عراق و دولت مركزي را بزرگ جلوه دهند، گفت: اين افراد مشخص‌اند. كساني كه نمي‌خواهند هم‌پيماني و دوستي كه بين كرد و شيعه و اهل سنت وجود دارد، ماندگار باشد؛ به ويژه عوامل رژيم بعثي سابق با آن‌ها كه در حكومت امروز عراق باقي ماندند و آن‌ها كه خارج از حكومت هستند. بنابراين رهبران عراق (كرد، تشيع و اهل سنت) مواظب باشند كه در بازي‌هاي جديد براي بر هم زدن وحدت عراق نيفتند.
نماينده اقليم كردستان عراق در تهران در پاسخ به اين پرسش كه چرا اقليم كردستان عراق نسبت به حل اختلافاتش با دولت مركزي در زماني كنوني اصرار دارد و آن را به زماني دورتر موكول نمي‌كند؟ گفت: مساله حل اختلافات بين دولت مركزي و اقليم بارها مطرح شده است. از قبل از سقوط صدام در كنفرانس‌هاي مختلف مي‌گفتند كه اجازه دهيد صدام ساقط شود بعد به اين مسايل مي‌پردازيم اما صدام سقوط كرد، دولت قانوني تشكيل شد و آمريكايي‌ها از عراق خارج شدند، اما هنوز به اين اختلافات رسيدگي نشده است.
دباغ خاطرنشان كرد: هر چه زودتر اختلاف‌هاي موجود حل شود به نفع وحدت عراق خواهد بود.
وي حل نشدن مشكلات موجود ميان اقليم و دولت مركزي را ناشي از حضور و نفوذ برخي عناصر رژيم بعثي باقي‌مانده در حكومت عراق دانست و اظهار كرد: متاسفانه كساني با تفكر بعثي در نظام جديد عراق حضور دارند و بر عليه ايران، كردها و شيعيان اقدام مي‌كنند و يا به ايجاد تفرقه و اختلاف ميان شيعيان، اهل تسنن و كردها مي‌پردازند.
نماينده اقليم كردستان عراق در تهران گفت: متاسفانه احساس مي‌شود برخي از دوستان عرب در عراق نمي‌خواهند كردها به حقوق‌شان برسد.
دباغ درباره ساختار جمعيتي استان‌هايي كه ذيل ماده 140 قانون اساسي عراق قرار است تفكيك شوند و مي‌تواند مشكلات بسياري را به لحاظ قومي ايجاد كنند، تصريح كرد: اقوام مختلف در هر استاني كه باشند عراقي هستند و كسي مانع زندگي آن‌ها در جايي كه سال‌ها در آن ساكن بودند، نخواهد شد.
وي درباره اهميت نفت كركو ك براي اقليم كردستان گفت: اقليم كردستان در حال حاضر منابع نفتي بسيار بيشتري نسبت به آن‌چه در كركوك است در اختيار دارد. مقامات پيشين كردستان عراق قبلا اعلام كرده‌اند كه نفت كركوك مورد توجه اقليم نيست، چون در سال 2025 تقريبا به پايان مي‌رسد. آن‌چه كه براي اقليم مهم است جغرافياي كركوك است. مدارك تاريخي و جغرافيايي نشان مي‌دهد كه كركوك شامل ولايت كردستان مي‌شود.
نماينده اقليم كردستان عراق در تهران در پاسخ به اين پرسش كه برخي در عراق و منطقه معتقدند اصرار اقليم كردستان بر حل مشكلاتش با دولت مركزي در شرايطي خاص خاورميانه و منطقه به ويژه سوريه، ممكن است به تنش‌ها دامن زند؟ گفت: مساله تغيير بشار اسد و تغيير سيستم سوريه دو موضوع متفاوت است. معتقدم مهم سيستم سوريه است. طبيعي است مسايل سوريه بر عراق و اقليم كردستان تاثيرگذار است.
دباغ تاكيد كرد: ما معتقديم بايد حق كردها در سوريه در هر سيستمي و با هر فردي رعايت شود. هر چند تغيير شخص اسد احتمالا به تغييراتي در سسيتم سوريه منجر مي‌شود. بايد نظامي در سوريه باشد كه حقوق و مطالبات مردم را پاسخ دهد.
وي درباره شرايط سياسي و اجتماعي عراق نيز گفت: اگر رهبران گروه‌هاي سياسي مختلف در عراق با هم همكاري داشته باشند مشكلي به وجود نمي‌آيد. امروز تعداد زيادي از گروه‌هاي سياسي و اجتماعي در عراق شكل گرفته و مشغول به فعاليت هستند. مشكل مردم عراق امروز مساله خدمت‌رساني به آن‌ها است .اين در حالي است كه اقليم كردستان از وضعيت بسيار مطلوب‌تري در زمينه خدمات‌رساني برخوردار است.
نماينده اقليم كردستان عراق در تهران با انتقاد از حزبي و گروهي بودن كابينه دولت اظهار كرد: وقتي هر يك از وزيران كابينه از يكي از گروه‌ها و احزاب انتخاب مي‌شوند، طبيعي است به اندازه‌اي كه كارهاي حزبي‌شان انجام شود كار مي‌كنند و به كارهاي مربوط به مردم نمي‌پردازند، اما اگر دولت مشكلاتش را حل كند و درآمدش را تنظيم كند، سرعت خدمات‌رساني به مردم هم بيشتر مي‌شود.
دباغ درباره آن‌چه اختلاف‌هاي گروه‌هاي اهل تشيع و اهل تسنن با دولت مركزي مي‌خواند، خاطر نشان كرد: فهرست العراقيه به طور كلي با دولت المالكي اختلاف دارد و مجموعه مقتدي صدر و گروه الحكيم هم با دولت المالكي اختلاف‌هايي دارند؛ اين ميزان اختلاف و مشكلات با دولت جاي سوال دارد.
وي با اشاره به سفر مقتدي صدر به اقليم كردستان عراق گفت: مقتدي صدر پيشنهاد حل مشكلات و اختلاف‌ها را داد. در حالي كه برخي از اساس منكر وجود مشكل و اختلاف ميان گروه‌هاي مختلف سياسي با دولت مي‌شوند به ويژه كردها، پيشنهاد حل مشكل از سوي مقتدي صدر ثابت مي‌كند كه مشكلاتي وجود دارد كه براي حل آن‌ها راه حل ارايه مي‌دهند.
نماينده اقليم كردستان عراق در تهران با اشاره به اجرا نشدن مسايلي كه گروه‌هاي مختلف پيش از تشكيل دولت قانوني بر سر رفع آن‌ها توافق كرده بودند، تصريح كرد: نوري المالكي درباره حل مسايل گروه‌هاي مختلف از جمله كردها اعلام كرده است كه آن‌چه كه در اختيار دولت بوده، انجام شده است و باقي مسايل كه حل نشده است، بايد در پارلمان عراق حل و فصل شود. اگر دولت خواهان آن است كه انتقاد‌ها از او كم شود بايد سعي كند مسايل و مشكلات را در چارچوب پارلمان طرح و حل و فصل كند و به اين روند نيز سرعت دهد.
او تاكيد كرد: ما حل مسايل و مشكلات را در چارچوب پارلمان مي‌پذيريم، چون نمايندگان كل مردم عراق در آن‌جا حضور دارند. اما اعلام آمادگي صرفا تبليغاتي براي حل اختلاف‌ها كافي نيست، بايد آمادگي عملي دولت در اين زمينه نشان داده شود. مقتدي صدر كه قبل از سفر به كردستان با نوري المالكي، محسن حكيم و عادل عبدالمهدي جلسه داشته است و شخص نخست‌وزير عراق وجود مشكلات ميان دولت و گروه‌هاي مختلف از جمله كردها را پذيرفته‌اند و به آن اعتراف دارند، اما اقدام عملي براي حل اين مسايل ديده نمي‌شود.
دباغ در عين حال خاطرنشان كرد: منتظريم ببينيم نتيجه جلسات جلال طالباني با ابراهيم جعفري، نوري المالكي، اسامه نجيفي، احمد چلبي و ... به كجا مي‌رسد و تا جايي كه مي‌دانيم اين جلسات اميدواركننده بوده‌اند. اميدواريم جلسه‌اي با حضور تمامي گروه‌هاي عراقي و رهبران آن‌ها برگزار شود و نتيجه نهايي به دست آيد.
وي در ادامه گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا، درباره برخي اخبار مبني بر حضور و فعاليت شركت‌هاي رژيم صهيونيستي و يا مرتبط با اين رژيم در كردستان عراق و واكنش جمهوري اسلامي ايران نسبت به اين مساله، با رد حضور رژيم صهيونيستي در كردستان عراق با كذب دانستن اين اخبار اظهار كرد: اگر جمهوري اسلامي ايران دلايل و مستنداني درباره حضور اسراييل در كردستان عراق دارد ارايه كند.
وي با بيان اينكه ايران و كردستان عراق در مسايل اقتصادي و امنيتي همكاري مثبت و خوبي دارند، گفت: در كميته مشتركي كه در اين زمينه‌ها ميان ايران و اقليم كردستان وجود دارد، مسايل مختلف فيمابين همواره مطرح و بررسي مي‌شود اما در اين‌باره هيچ وقت مساله‌اي تحت اين عنوان كه رژيم صهيونيستي در اقليم كردستان پايگاه دارد طرح نشده است. در عين حال سياست خارجي اقليم كردستان جزء سياست خارجي دولت مركزي عراق است، بنابراين ما نمي‌توانيم با رژيمي كه دولت مركزي با آن رابطه سياسي ندارد، رابطه داشته باشيم.
نماينده اقليم كردستان عراق در تهران اضافه كرد: رابطه مثبتي كه در گذشته كردستان با فلسطيني‌ها داشته است، نشان مي‌دهد كه ما قبول نداريم رژيم صهيونيستي در كردستان حضور داشته باشد.
دباغ گفت: حتي در مورد شركت‌هاي تجاري و اقتصادي اگر ادعايي دراين‌باره وجود دارد، بايد مستنداتش ارايه شود. البته در اين رابطه حكومت اقليم اين مساله را تكذيب كرد و از ايران درخواست كرد اگر مدركي در اين‌باره دارد براي بررسي ارايه كند. هم‌چنين ما به وزارت خارجه عراق نامه داديم كه اگر ايران درباره حضور شركت‌ها و اشخاص اسراييلي در كردستان مدركي دارد، دريافت کند تا بررسي شود.
وي با بيان اينكه اقليم كردستان به دنبال تقويت روابطش با جمهوري اسلامي است از سفر هيات ستاد مشترك اقتصادي و تجاري ايران و عراق به رياست حسن كاظمي‌قمي به كردستان عراق در هفته آينده خبر داد و گفت: در اين سفر درباره زمينه‌هاي همكاري بيشتر و پيگيري توافق‌نامه‌هاي مختلف گفت‌وگو مي‌شود.
وي درباره ديدگاه كشورهاي فرامنطقه‌اي نسبت به درخواست كردستان عراق براي اجرايي شدن ماده 140 قانون اساسي به ويژه آمريكا گفت: هر كشوري در دنيا منافع خودش را دارد. در عين حال معتقديم منافع مشترك كشورهاي فرامنطقه‌اي و همسايگان عراق امروز در چارچوب عراق متحد، مستقل و مقتدر تعريف مي‌شود.
نماينده اقليم كردستان عراق در تهران خاطرنشان كرد: اگر عراق مقتدر و مستقل تحت تاثير و نفوذ تفكرات سابق ـ رژيم بعث ـ قرار گيرد، خطرناك است. آمريكايي‌ها اعلام كردند كه كردها بايد مشكلات‌شان را در چارچوب عراق حل و فصل كنند و همه گروه‌ها پايبند قانون اساسي عراق باشند و با يكديگر همكاري كنند.
نماينده اقليم كردستان عراق در تهران بر هم‌پيماني و حل مشكلات موجود از سوي دولت تاكيد كرد و گفت: تنها در اين صورت است كه مي‌توان از مداخله كشورهاي خارجي منطقه و فرامنطقه‌اي در امور عراق جلوگيري كرد. دشمن مشترك ما در عراق عوامل باقي‌مانده رژيم بعث و تفكرات بعثي است كه در عراق هستند و موجب بروز اختلاف در ميان گروه‌هاي مختلف شده‌اند.
دباغ در ادامه درباره برگزاري نشست ايران و 1+5 در سوم خرداد (23 مي) در عراق با بيان اينكه علاقه داريم ضمن تقويت روابط و همكاري‌ها با جمهوري اسلامي ايران در صورت امكان شرايط براي حل مشكلات و اختلافات ايران و آمريكا نيز فراهم شود گفت: عراق تمايل داشت دور اول مذاكرات ايران و 1+5 به جاي استانبول در بغداد برگزار شود، اما متاسفانه به خاطر برخي مسايل، دور اول مذاكرات در استانبول برگزار شد.
وي ادامه داد: پيش‌بيني من اين است كه نتايج مذاكرات ايران و 1+5 در بغداد "مثبت‌تر" از استانبول خواهد بود. هم‌چنين با برگزاري اين نشست در بغداد يك بار ديگر صداقت و دوستي ايران و عراق ثابت مي‌شود و به همگان نشان داده مي‌شود كه عراق مي‌خواهد محيطي براي ايجاد امنيت، دوستي و همكاري در منطقه باشد، نه ناامني.
گفت‌وگو از خبرنگار ايسنا، زهرا اصغري