نوآوران: هادی آذری ـ کردها از آغاز جنگ داخلی در سوریه در بطن توجه قرار گرفتند، به‌طوری‌که مقاومت مردمی در شهر کوبانی در برابر داعش با بازتاب گسترده‌ای در سطح بین‌المللی روبه رو شد. بااین‌حال، این مسأله که کردهای سوریه پس از جنگ داخلی سوریه و تضعیف دولت مرکزی، به‌نوعی اداره مناطق کردنشین را در دست گرفتند، چندان به مذاق ترکیه خوش نیامد. ترکیه احساس می‌کرد که با توجه به تجربه موفق اقلیم کردستان در عراق، قدرت‌گیری کردهای سوریه می‌تواند، کردهای این کشور را نیز برای خودمختاری و استقلال هوایی کند.
مسأله‌ای که با توجه روند تحولات در منطقه در عمل رنگ باخت. بااین‌حال، «علی‌اکبر ولایتی: اخیرا در خصوص تشکیل کردستان بزرگ با هدایت آمریکا هشدار داده است. مشاور بین‌الملل مقام معظم رهبری و دیپلمات سابق، در اظهارنظری جالب، با اشاره به این‌که آمریکایی‌ها در منطقه به دنبال تقویت کردهای سوریه و اتصال آن‌ها به کردهای عراق و دیگر کشورها و تشکیل کردستانی مستقل هستند، گفته است که اگر کردها مستقل شوند اسرائیل دومی شکل می‌گیرد. «ناظم دباغ» در گفت‌وگو با «نوآوران» با اشاره به این که اقلیم کردستان در هیچ دوره‌ای با اسرائیل هیچ‌گونه ارتباطی نداشته، معتقد است که کردها هیچ‌گاه رؤیای تشکیل کردستان بزرگ را در سر نمی‌پرورانند. آنچه در ادامه می‌خوانید، پاسخ‌های این دیپلمات کُرد به پرسش‌های «نوآوران» است.
روابط اقلیم کردستان با ایالات‌متحده را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به‌هرحال، اقلیم کردستان نیز به‌مانند دیگر کشورها بر اساس سیاست صلح‌جویانه و قدرت سازگاری با جامعه جهانی، به دنبال گسترش روابط خود با دیگر کشورهاست. بنابراین حجم مناسبات اقتصادی، امنیتی و فرهنگی با سایر کشورها در سطح بسیاری بالایی قرار داشته و ایالات‌متحده نیز از این مسأله مستثنی نیست و اقلیم کردستان هم روابط خود با آمریکا را بر اساس منافع و سیاست‌های مشهود خود با این کشور تنظیم می‌کند.
گفته می‌شود که آمریکا توانسته در سوریه کردها را با اهداف خود همراه سازد؟ آیا می‌توان این نزدیکی ایجاد شده میان کردهای سوریه با آمریکا را در مبارزه با داعش در راستای تلاش آمریکا برای شکل دادن به یک کردستان بزرگ دانست؟
به‌طور حتم ایالات‌متحده در سیاست‌های خود در منطقه خاورمیانه، اهدافی را دنبال می‌کند. اما این که تحرکات آمریکا در منطقه، علی‌الخصوص سوریه با هدف تشکیل کردستان بزرگ از طریق به هم پیوستن مناطق کردنشین سوریه، عراق و دیگر کشورها صورت گیرد، بیشتر یک توهم و امری غیرممکن است. زیرا فارغ از اهداف آمریکا، ما هیچ سودایی برای تشکیل کردستان بزرگ نداشته و نداریم. پرواضح است که وقتی یک کشور و موجودیت سیاسی مورد تهاجم یک گروه تروریستی مانند داعش قرار گیرد، بنا به عرف بین‌المللی کشورهای دیگر به کمک کشور تحت هجوم خواهد شتافت، همان‌طور که ایران نیز به ما در مقابله با داعش کمک‌های شایانی کرد. کمک‌های کشورهای مختلف از جمله آمریکا در جنگ با داعش به معنای این نیست که ما تمامیت ارضی خود را به خاطر آن‌ها زیر پا بگذاریم. این کمک‌ها بدون هیچ انتظار و چشم‌داشتی از سوی طرف کُردی صورت گرفته است.
آیا اسرائیل نیز در میان کشورهایی که در جنگ با داعش به کردها کمک کردند، قرار دارد؟
ما نه‌تنها در دوران جنگ اخیر با داعش بلکه پیش از آن نیز هرگز در هیچ سطح و حوزه‌ای با اسرائیل رابطه نداشته‌ایم. در هنگام جنگ نیز نه‌تنها درخواستی از جانب ما برای کمک یا همکاری امنیتی صورت نگرفته بلکه از طرف اسرائیلی هم هیچ‌گونه پیشنهادی مبنی بر کمک نظامی و تسلیحاتی در کار نبوده و نخواهد بود. به‌رغم خواست ما برای گسترش روابط با جامعه جهانی و کشورهای منطقه، اسرائیل تنها کشوری است که ما هیچ‌گونه قصدی برای ارتباط با آن نداریم.
آقای ولایتی اخیرا هشدار داده‌اند که تشکیل یک کردستان بزرگ، ایجاد یک اسرائیل دوم را به دنبال دارد. نظر شما درباره این گفته آقای ولایتی چیست؟
نخست این که بدل شدن به اسرائیل شرایط و مؤلفه‌هایی را می‌طلبد که ما اساسا فاقد آن هستیم. به‌عبارت دیگر، کردها مستعد بدل شدن به یک اسرائیل نیستند. موضع ما نسبت به اسرائیل مشخص است. در چنین شرایطی، چگونه می‌توانیم به اسرائیل دوم بدل شویم. به نظر من، مقامات ایرانی باید در گفته‌های خود در قبال کردها دقت نظر بیشتری به خرج دهند زیرا ما به دنبال توسعه روابط خود با کشورهای منطقه در پرتوی سیاست‌های صلح‌جویانه و قوانین بین‌الملل هستیم و هیچ‌گاه حاضر نیستیم وجهه بین‌المللی خود را برای نزدیکی با سیاست‌های اسرائیل به خطر
بیندازیم.
روزنامه نوآوران، دیپلماسی، سال سیزدهم، سه‌شنبه 29 تیرماه 1395، شماره 512، صفحه 15.