مصاحبه ها (238)
در این قسمت میتوانید بە آرشیو مصاحبە ها دسترسی داشتە باشید
«ناظم دباغ» در گفتوگو با لوین: احزاب اقلیم کردستان روابط خوبی با ایران دارند
منتشر شده در مصاحبه هانماینده اقلیم کردستان عراق در ایران گفت: اتحادیه میهنی کردستان با جمهوری اسلامی ایران همپیمان است و هرگز این مسأله را مخفی نکرده است.
نماینده اقلیم کردستان عراق در تهران در گفت وگو تفصیلی با پانا: آخرین اقدامات دولت عراق این بود که بودجه اقلیم کردستان را قطع کرد
قرار نیست پس از برگزاری همه پرسی، اقلیم کردستان به یک باره اعلام استقلال کنیم/ رژیم صهیونیستی به خاطر منافع خود از این همه پرسی حمایت می کند/به عنوان نماینده اقلیم کردستان اعلام می کنم که ما اعتقاد داریم باید از راه مذاکره صلح آمیز به نتیجه برسیم/ کل اختلافات منطقه را به خاطر فرهنگ برخی رهبرهای کشورهای عربی می دانم
اقلیم کردستان عراق بر طبل جدایی می کوبد. هرچند این آهنگ تازگی ندارد اما این بار باتوجه به شرایط منطقه و بحران کشور عراق از حساسیت بیشتری برخوردار است. کشورهای همسایه عراق از جمله ایران که خود استان های کردنشین همجواری با عراق دارند؛ صراحتا با این اقدام اقلیم اعلام مخالفت کرده اند با این حال گویا دولتمردان اقلیم قصد دارند این همه پرسی را برگزار کنند. مهم ترین دلیلی که مسئولان این منطقه عنوان می کنند؛ موضوع اختلاف با دولت مرکزی عراق است. آن ها معتقدند که مسئولان مرکزی در بغداد با آنان همکاری لازم را ندارند و به خواسته های مردم کرد توجهی نمی کنند. در همین باره ناظم دباغ نماینده اقلیم کردستان در ایران بر فراهم شدن شرایط همه پرسی و سپس استقلال اقلیم تأکید می کند و می گوید: «راه اول مذاکره با بغداد است و پس از آن باید با ایران و ترکیه مذاکره کنیم این مذاکرات الان شروع شده است اما اعلام استقلال پس از برگزاری همه پرسی و با صلاحدیدهایی صورت می گیرد. این زمان شاید یک هفته و یا شاید چند سال دیگر باشد.»
دباغ ابتدا نماینده اتحادیه میهنی کردستان در امور اقتصادی و بازرگانی در ایران بود و در سال ۲۰۰۲ نمایندگی نماینده اتحادیه میهنی کردستان در ایران را بر عهده گرفت. از سال ۲۰۰۷ هم نمایندگی اتحادیه میهنی و مسئولیت در ایران همزمان بر عهده اوست. در ادامه گفت و گوی خبرنگار پانا را با این مقام اقلیم کردستان می خوانید:
-آیا برای برگزاری همه پرسی استقلال اقلیم کردستان با کشورهای همسایه و یا حتی خارج از منطقه مشورتی انجام داده اید؟
اگر خوب دقت کنیم ایران، ترکیه، عراق، سوریه و عربستان سعودی همواره درک می کردند که کرد چه نیازی دارد. در طول تاریخ به کردها ظلم های زیادی شده است. بمباران شیمیایی اولین بار علیه یک شهر کردنشین صورت گرفت و بسیاری از کشورها تلاش داشتند که کردها را محو کنند اما کرد تبدیل به پایه گذار عراق جدید شد. شاید این کشورها هیچ گاه شرایط کرد را درک نکنند اما تصمیم ما بر آن بود که پس از آنکه تصمیم گیری در باره همه پرسی انجام گرفت و تا زمان اجرای آن، رهبری کرد، کمیسیون های مختلفی تشکیل دهد تا با همسایه ها و دولت های دیگر و سازمان ملل و سایر کشورهای اروپایی و امریکایی مشورت کند.
پس از آزاد سازی موصل از دست داعش، کردها به دلیل آنکه از شرایط ویژه ای برخوردارند به فکر آن افتادند که شاید بهتر است تغییرات جدیدی در منطقه به لحاظ سیاسی و نظامی صورت بگیرد. کردها تنها امروز در مبارزه نبوده اند. ما پس از سقوط صدام و فروپاشی حکومت بعثی، کرد شریک اول برای تاسیس عراق جدید شد. رئیس جمهوری و نخست وزیر کرد برای کشور تعیین شد. همچنین مناصب مهمی مانند وزارت امور خارجه عراق نیز توسط کردها اداره شده است. اما متاسفانه با توافقاتی که با دولت های عراق و کل گروه های سیاسی وجود داشته، طبق قانون اساسی عمل نشده است. مسائل قانونی از جمله ماده 140 قانون اساسی (مناطق مورد منازعه)،پروژه قانونی نفت و شیوه حکومت اقلیم کردستان و دولت مرکزی از جمله مواردی است که باید اجرا شود.
- اگرچه درباره ماده 140 قانون اساسی تاکید شده است که این قانون باید تا 31 دسامبر سال 2007 اجرایی شود و تاکید آن بر مناطق اختلاف در برخی مناطق کردنشین است که برای بازگرداندن زمین به مردمی پیش بینی شده که زمین خود را از دست داده بودند؛ اما در این قانون بحث استقلال اقلیم مطرح نشده است.
بله درست است. اجرای ماده 140 نزدیک به 10 سال دچار تعلیق شد و باید در این مدت اجرایی می شد که به دلیل این تعلیق اجرای آن صورت نگرفت. ما از ابتدای تشکیل دولت عراق مشکلات زیادی داشته ایم که متاسفانه آمادگی مثبتی برای حل این مشکلات از جانب دولت مرکزی ندیده ایم. آخرین اقدامات دولت عراق این بود که بودجه اقلیم را قطع کردند و درباره قانون پیشمرگه ها نیز مشکلاتی را ایجاد کردند.
اگر نیروهای پیشمرگ نبودند الان عراق باید برای آزاد کردن استان کرکوک و مناطق دیگر هم تلاش می کرد ولی پیشمرگ کرد در مرحله اول توانست مناطق خود را حفظ و در مرحله دوم مناطق تحت کنترل داعش را آزاد کند. ما این اطمینان را پیدا کرده ایم که مشکلات خود را با عراق جدید نمی توانیم حل و فصل کنیم. نه آن که ما نخواهیم بلکه حکومت عراق آمادگی لازم برای حل و فصل مشکلات فیمابین را ندارد. به همین خاطر رهبری کرد با حمایت و تصمیم اکثریت نیروهای قدرتمند اقلیم، این تصمیم را اعلام کرد که در 25 سپتامبر همه پرسی استقلال اقلیم کردستان را برگزار خواهد کرد تا ببینند که مردم کرد چه می کنند. اما قرار نیست پس از برگزاری این همه پرسی به یکباره اعلام استقلال کنیم.
- واکنش ها به این همه پرسی از جانب همسایه ها چه بود؟
در کل می توان گفت تا این لحظه متاسفانه دو نظر وجود دارد. یک نظر آن است که این همه پرسی نباید انجام شود و باید مشکلات خود را با بغداد حل کنیم. ایران البته به نوع دیگری واکنش نشان داده و گفته ما آمادگی داریم از اقلیم کردستان برای اجرا کردن توافقاتی که میان کردها و بغداد وجود دارد، حمایت کنیم.
گروه دیگر می گوید که ما به نظر کردها احترام می گذاریم اما صلاح می بینیم که آن را عقب بیاندازد و مشکلات خود را با دولت مرکزی عراق از راه مذاکره حل کند. اما سوال ما این است که چرا باید آن را عقب انداخت. وقتی تاکید شما بر حفظ وحدت عراق باشد یعنی آنچه مدنظر کردها بوده را از همان ابتدا زیر سوال برده اید.
ما همیشه این مسئله را از ایران به روشنی می شنویم ولی دیگران در بیان آن به دنبال بازی هستند و شاید آن بازی بیشتر به ضرر کردها باشد.
- باید قبول کرد که جداشدن اقلیم کرستان از عراق در میان همسایگان شما طرفداران زیادی ندارد به هر حال ترکیه 21 استان کردنشین دارد و بحث کردها برای این کشور بحث امنیت ملی محسوب می شود؛ همچنین برای ایران نیز این مسئله می تواند مطرح باشد و نمی توان این مساله را یک بحث کم حاشیه و مستقل تحت عنوان جداسازی اقلیم کردستان مطرح کرد. و با توجه به همجواری کردنشین کشورهای ایران، ترکیه، سوریه و عراق این مسئله از اهمیت زیادی برخوردار است.
مسئله امنیت موضوع حساسی است؛ ما این را درک می کنیم و به طور کل به حفظ آرامش و امنیت منطقه اهمیت داده ایم و پیشتر نیز به آن کمک کرده ایم. به ویژه در مرزهای ایرانی ما در چند سال گذشته ثابت کرده ایم که در اقلیم کردستان عامل ایجاد امنیت هستیم نه ناامنی. اقلیم کردستان در گذشته ثابت کرده که راضی به این اثرگذاری منفی نیست بلکه عامل برقراری آن آرامش و امنیت بوده است. در هر شرایطی نیروی کرد در عراق می تواند باعث ایجاد برقراری امنیت و آسایش شود.
- آیا این احتمال را می دهید که اجرایی کردن این تصمیم موجب ایجاد تحریک کردهای کشورهای همجوار برای استقلال طلبی شود؟
ما هیچگاه عوامل ایجاد ناامنی را فراموش نمی کنیم؛ انکار هم نمی کنیم؛ اما باید تلاش بر آن باشد که این عوامل به وجود نیاید و یا اگر به وجود آمد بتوانیم آن را کنترل کنیم تا با آرامش و آشتی حل شود.
از دید ما این مساله به طرف مقابل بستگی دارد که آیا به کردها اطمینان دارند یا خیر؟ آیا قبول دارند که کردها باعث ایجاد امنیت در منطقه می شوند و یا طور دیگری فکر می کنند.
- با توجه به اینکه بحث استقلال کردستان همواره از مطالبات اقلیم بوده، آیا پشتوانه نظامی و امنیتی برای این تصمیم دیده شده است؟
ما در گذشته ثابت کرده ایم که اولویت و تکیه کرد ها همواره بر وحدت کردی بوده است و در مرحله دوم نیروهای پیشمرگ برای ما بسیار قابل اتکا هستند. همواره بر این مساله تاکید دارم که اگر پیشمرگ ها نبودند الان مناطق زیادی از عراق در دست داعش بود.
شاید از جمله دلایلی که مطرح کردن بحث همه پرسی با واکنش هایی از جانب مقامات ایرانی همراه بود؛ تلاقی زمان اعلام برگزاری رفراندوم، با پاکسازی موصل از داعش بود. همچنین با توجه به اینکه قاعدتا کشورهای همجوار تمایلی به اجرای این طرح ندارند این شائبه ایجاد می شود که این طرح از حمایت کشورهای خارج از منطقه برخوردار است .
به نظر من این مسئله صحت ندارد. شما هیچ کشوری را نمی توانید پیدا کنید که رسما از همه پرسی کردستان اعلام حمایت کرده باشد و به غیر از رژیم صهیونیستی هیچ گونه حمایت رسمی از جداسازی اقلیم صورت نگرفته که البته این حمایت نیز دلیل دارد .
به نفع رژیم صهیونیستی است که از این همه پرسی حمایت کند چرا که می خواهد منطقه همواره درگیر مشکل و منازعه باشد و تلاش دارد که مشکل کردی برای ایران ، ترکیه ، سوریه و عراق همیشه وجود داشته باشد.
ما کرد هستیم؛ ما نمی خواهیم تنها رژیمی که از ما حمایت و ما را تایید می کند؛ هم دشمن اسلام و هم عرب ها باشد. برخی می گویند عربستان سعودی از این استقلال حمایت می کند. شما یک تاییدیه رسمی از یک مقام سعودی نشان من دهید که از جداسازی اقلیم کردستان حمایت کرده باشد. این تصمیم، تنها تصمیم رهبری احزاب کرد و پارلمان اقلیم کردستان است.
- آیا حمایت غیررسمی از جانب آنها شنیده اید؟
تنها چند نماینده سابق کنگره امریکا در سمیناری در این باره اظهار نظر و اعلام حمایت کردند اما این اظهار نظر شخصی آنها است و نه دولت ها؛ آنچه برای ما اعتبار دارد موضع گیری رسمی دولت هاست .
-آیا موضع گیری رسمی دولت ها که تعدادی از آنها در روزهای اولیه پس از اعلام برگزاری تاریخ همه پرسی اعلام شد بر تصمیم اقلیم کردستان برای برگزاری رفراندوم اثرگذار خواهد بود ؟
این مسئله به تصمیم رهبری کرد بستگی دارد. بعد از آمدن هیات اتحادیه میهنی کردستان به تهران، در جلساتی رسمی پیام های جمهوری اسلامی ایران را گرفتند و تصمیم بر آن شد که پیام ها به کردستان منتقل شود. همچنین قرار شد تا با احزاب سیاسی کردی مذاکره کنند و این مساله در شورای رهبری اتحادیه نیز بررسی شده و نتیجه نهایی شود . این هیات در گذشته رسما به تهران دعوت شده بود و حاضرین در این جلسات معاون اول دبیرکل اتحادیه میهنی کردستان، به همراه اعضای دفتر سیاسی بودند و یکی از مسائلی که در این جلسات عنوان شد بحث همه پرسی بود .
- کمیسیونی که قرار است برای تصمیم گیری درباره این موضوع تشکیل شود شامل چه افراد و احزابی می شود؟
این کمیسیون به سرپرستی مسعود بارزانی شامل همه تشکل های سیاسی کردستان به جزء دو تشکل «حرکت تغییر(گوران)» و جماعت اسلامی (کوموله اسلامی) می شود که البته این دو گروه سیاسی مخالف همه پرسی نیستند؛ بلکه در قبال برگزاری آن درخواست هایی دارند. این گروه ها می گویند باید شرایط خاصی فراهم شود تا بتوان رفراندوم را برگزار کنیم که یکی از آنها فعال کردن پارلمان کردستان و دومی ایجاد برخی اصلاحات در امور اجتماعی و اقتصادی مردم کرد است و در صورتی که این اصلاحات ایجاد شود آنان نیز اعلام آمادگی خواهند کرد.
- پس تصمیم گیری برای برگزاری این همه پرسی برای اقلیم قطعی است.
من می گویم باید شرایط آن فراهم باشد؛ چرا که این مسئله در شرایط کنونی دقت بیشتری می طلبد و باید دنبال آن بود که از کشورهای همسایه رضایت گرفته شود. در غیر این صورت اقدام ناموفقی خواهد بود.
راه اول مذاکره با بغداد است و پس از آن باید با ایران و ترکیه مذاکره کنیم این مذاکرات الان شروع شده است اما اعلام استقلال پس از برگزاری همه پرسی و با صلاحدیدهایی صورت می گیرد. این زمان شاید یک هفته و یا شاید چند سال دیگر باشد.
- این مذاکرات که از آغاز آن خبر می دهید با دولت مرکزی عراق انجام شده است؟
خیر. پیشنهاد شده که کمیسیون اولیای برگزاری رفراندوم در اقلیم کردستان جلسه برگزار کند که شاید تصمیمات جدیدی در این زمینه اتخاذ شود. هنوز مذاکرات رسمی به عنوان کمیسیون برگزاری همه پرسی آغاز نشده است؛ ولی برخی تشکیلات سیاسی از جمله اتحادیه میهنی به ایران دعوت شده است. همچنین سفیر ایران در بغداد به کلیه گروه های کردستانی پیام داده و با همه آنها جلسه حضوری داشته است.
- تصور بود که در زمان سقوط موصل با تصرف سنجار توسط داعش، کردها و پیشمرگه ها عامدانه عقب نشینی کردند و دلیل آن، امتیازگیری برای دریافت تسلیحات و تجهیزات از امریکا عنوان شده بود. این مسئله را چگونه به یاد می آورید؟
من این مسئله را یک شکست نظامی می بینم و فکر نمی کنم که تعمدی در کار بوده است مگر می شود شما فرمانده پیشمرگ باشی و از مردم خودت کشته بدهی و بگویی این یک تاکتیک است؟ البته قبول دارم که اشکالی در مسئله وجود داشته است. شاید فرمانده منطقه مثلا فرمانده تیپ یا گردان مشکلی داشته و درآن منطقه شکست خورده و عقب نشینی کرده و اهمیت موضوع را درک نکرده است و این مساله به کمیسیون ویژه تحقیق و بازجویی اقلیم کردستان واگذار شد.
- و البته حاصل آن بروز یک فاجعه بزرگ انسانی بود!
بله. یک فاجعه بزرگ انسانی به بار آمد و آن فرماندهان به دادگاه فرستاده و محاکمه شدند ولی بعدها خود بارزانی و نیروی پیشمرگ برای آزادکردن منطقه رهبری کردند. راستش را بخواهید ارتباط و کمک گرفتن از امریکا آنقدرها هم ساده نیست و در واقع یک نقطه منفی به حساب می آید و به نظر من کسانی که نسبت به کردها شناخت درستی ندارند این گونه تعبیر می کنند.
- پس به دنبال حمایت خارجی نبوده اید؟
بوده ایم. راجع به سنجار اینگونه نبود اما در سایر مسائل نه تنها به دنبال حمایت هستیم بلکه انتظار آن را نیز داریم از جمله از ایران، ترکیه و سایر کشورها و اگر نتوانیم رضایت کشورهای همجوار را بگیریم موفق نخواهیم شد. چون خفه می شویم؛ ما مثل اسرائیل(رژیم صهیونیستی) دریا نداریم .
- نظر رسمی حکومت اقلیم نیز همین است؟
من به عنوان نماینده اقلیم کردستان اعلام می کنم که ما اعتقاد داریم باید از راه مذاکره صلح آمیز به نتیجه برسیم و بتوانیم به حقوق خود دست پیدا کنیم. ما به دنبال تنش و جنگ نیستیم و همیشه می گوییم باید از راه مذاکره ابتدا با عراق و بعد با ترکیه و ایران به راه حل دست یابیم.
-هزینه هایی که ممکن است اقلیم کردستان پس از جداسازی مجبور به پرداخت آن شود از دید شماچیست؟امکان ایجاد موج ناامنی در منطقه و اختلافات داخلی با وجود اجرای این تصمیم می رود؛ آیا برای کنترل آن برنامه ریزی کرده اید؟
ما در وهله اول به دنبال آنیم که گرفتار این هزینه ها نشویم و این مسئله برای ما بسیار حائز اهمیت است. از لحاظ ژئوپلوتیکی در شرایطی هستیم که اگر دولت های همسایه به ما اجازه این جداسازی را ندهند؛ نه زمین داریم نه آسمان و نه دریا. و این مسئله خود به خود هزینه بزرگی خواهد بود به همین دلیل از پرداخت این هزینه ها پرهیز می کنیم. از این روست که به دنبال مذاکره هستیم.
- همکاری نظامی میان ایران و اقلیم کردستان تا کنون چگونه بوده است؟
باید تاکید کنم چه برای عراق و چه برای کردستان جمهوری اسلامی ایران شرایط مبارزه،نقش مثبتی به لحاظ نظامی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی داشته و روابط خوبی با این کشور داشته ایم و به دنبال تداوم آن هستیم .چراکه جغرافیای مشترک ما با ایران مهم است و نمی توان آن را تغییر داد . در گذشته و حتی در زمان صفویه و عباسی ها ما در این زمین زندگی کرده و با ترک و آذر و فارس همکاری کرده ایم . زمانی با کردهای ایران هم پیمان بوده ایم . روابط ما با ایران خوب بوده و خوب خواهد ماند.
ایران به ویژه در زمان مبارزه با داعش همکاری زیادی با ما کرد و بارها گفته ایم که اگر ایران نبود شاید داعش بغداد را هم تصرف می کرد.
- وضعیت منطقه را با توجه به تنش اخیر میان عربستان سعودی و قطر چگونه ارزیابی می کنید؟
درست است که قطر یک کشور کوچک در منطقه ماست و ترکیه نیز برای رفع این تنش ها میان قطر و سعودی و کشورهای حاشیه خلیج فارس وارد مسئله شده و نیروی نظامی فرستاده است؛ اما در کل این مسئله را یک بازی بین المللی می بینم که در صدد ناامن کردن منطقه برآمده است.
تا زمانی که این درگیری ها در منطقه وجود دارد؛ میلیاردها دلار خرید اسلحه صورت می گیرد و خاورمیانه را تبدیل به بازاری برای کارخانجات اسلحه سازی می کند و نکته دوم این که کنترل منابع نیرو چه نفت و چه گاز در منطقه صورت می گیرد. آنها به فکر حفظ منافع خود هستند و باید کشورهای منطقه مواظب باشند که وارد این بازی ها نشوند چرا که هم ثروت و هم حیثتشان از بین می رود و فشار و گرسنگی آن بر مردم خودشان تحمیل می شود.
اما من کل اختلافات منطقه را به خاطر فرهنگ برخی رهبرهای کشورهای عربی می دانم. وقتی که در منطقه بحث منافع مطرح می شود کسانی پیدا می شوند که می خواهند آن را از آن خود کنند. اما اگر قدرت محلی آن را نداشته باشند به عوامل خارجی اتکا می کنند.اگر به تاریخ کشورهای اروپایی نگاهی بیاندازیم می بینیم که جنگ های منطقه ای زیادی میان این کشورها از جمله انگلیس و فرانسه و حتی امریکا وجود داشته است و اختلافات زیادی داشته اند که منجر به بوجود آمدن دو جنگ جهانی شد. اما پس از پایان جنگ جهانی دوم می بینیم که روال جنگ و دعوا در اروپا از جنگ نظامی به جنگ اقتصادی تغییر کرد.
وقتی این جنگ به وجود آمد سبب شد که به جای مرزبندی های جغرافیایی، مرزبندی ها برداشته و اتحادیه اروپا تشکیل شود. و بعد از سال 1946 میلادی شاهد آرامش بیشتری دراین منطقه هستیم .
چرا نباید وجهه سیاسی اجرایی این مدل در منطقه اسلامی و یا عربی به وجود آید. باید بگویم در این خصوص تنها اتحادیه عربی که توانست دولت بدون مرز تشکیل دهد داعش بود که دولت عراق و شام را ایجاد کرد.
در اروپا مرزبندی و نژادگرایی وجود ندارد و بر اساس حقوق بشر می توانید در صورت داشتن تابعیت آن کشور عضو حزب شوید و پس از آن در مراحل بعد وارد انتخابات شده و سمت دریافت کنید. الان در بسیاری از کشورهای اروپایی از جمله سوئیس ، المان و هلند کردهای زیادی را می بینید که وزیر یا شهردار هستند.
گفت وگو از سیده زینب هاشمی
این نشست در سه بخش به بررسی تحولات اخیر پرداخت و پرسش هایی مطرح گردید که پاسخ کارشناسان به آن به مخاطبان تصویر روشن تری از دلایل و ریشه های بحران امنیتی اخیر عراق به دست می دهد.
ناظم دباغ، نماینده اقلیم کردستان در ایران در گفتوگو با رویداد ۲۴: اقلیم کردستان در شرایط برگزاری همهپرسی قرار نداشت
منتشر شده در مصاحبه هاناظم دباغ، نماینده حکومت اقلیم کردستان در ایران گفت: همهپرسی را خفه کردند و احتمالاً دلیل آن این بود که اقلیم کردستان در شرایطی برگزاری آن قرار نداشت. بهتر آن بود تا برگزاری همهپرسی به زمانی دیگر موکول میشد.
«ناظم دباغ» در میزگرد تحولات امنیتی عراق در خبرگزاری تسنیم: عراق نیازمند ارتشی قوی است؛ ایران میتواند نقش گاندی عراق را ایفا کند
منتشر شده در مصاحبه هاخبرگزاری تسنیم: نماینده کردستان عراق در تهران خواستار تشکیل ارتشی قوی بهدور از گرایشهای سیاسی و طائفهای شد و از کمک کردستان عراق برای تشکیل چنین ارتشی حمایت کرد.
با توجه به تحولات اخیر عراق و بحران امنیتی این کشور ، گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم بدین مناسبت میزگردی را با حضور کارشناسان و تحلیلگران این حوزه برای بررسی و پیامدهای این بحران بر عراق و کشورهای منطقه برگزار کرده است.
«ناظم دباغ» نماینده اقلیم کردستان عراق در تهران در این میزگرد پیش بینی کرد که بحران امنیتی عراق به این زودی حل نمیشود. وی خواستار تشکیل ارتشی قوی بهدور از گرایشهای سیاسی برای دفاع از کشور در مقابل تجاوزات خارجی شد. وی با اشاره به زیاده خواهی و سیاستهای توسعه طلبی گروه تروریستی داعش و بعثی گفت: این گروهک قصد دارد کل منطقه را تحت سیطره خود در آورد. دباغ در عین حال یکی از مشکلات عراق را نبود یک شخصیت سیاسی کاریزما بین عراقیها میداند و معتقد است که عراق به یک گاندی جدیدی نیاز دارد.
رقابتهای سیاسی یکی از عوامل تحولات اخیر عراق
دباغ یکی از عوامل حوادث امنیتی اخیر عراق را رقابتهای سیاسی داخلی در این کشور دانست و گفت: به نظر من نیز یکی از عوامل موضوع رقابتهای سیاسی داخلی در این کشور است. مسئله بعدی فروپاشی صدام و اوج گرفتن قدرت شیعه و کُرد در منطقه است و این یعنی نفوذ قدرت ایران در منطقه. بنابراین این مسئله از اینجا شروع شد و رقابت شکل گرفت و حفظ منافع حزبی و گروهی در اولویت کار گروهها و احزاب قرار گرفت. دوره اول نخست وزیری ابراهیم جعفری ائتلاف شیعیان و کُردها قوی بود. بعد با روی کار آمدن نوری المالکی رقابت شکل گرفت و بین گروهها اختلافات زیاد به وجود آمد و این اختلافات گسترش پیدا کرد.
افسران ارتش گزارشهای نادرستی به مالکی میدادند
نماینده کردستان عراق در تهران درباره کارشکنی کُردها و اهلتسنن عراق برای برگزاری نشست پارلمان عراق که مالکی خواستار برگزاری آن با هدف ایجاد حالت فوق العاده در کشور شده بود، گفت: ما به مالکی گفتیم که نیروهای سابق صدام را در تشکیلات جدید ارتش استخدام نکند، بهنظر من این افسرها گزارشاتی نادرست در زمینه امنیت کشور به مالکی دادند که گزارشهای اکراد را خنثی میکند.
وی مشکل کنونی عراق را تفکر حاکم بر این کشور دانست و افزود: مشکل اساسی عراق تفکر است، تفکر برای آینده عراق و ساخت آن است. تفکر منفی موجب شده که ساختار امنیتی به این شکل باشد. در این فضا خلئی که به وجود آمده داعشیها رشد کردند، البته فقط داعشیها نیستند.
عراق به ارتش قوی بهدور از مسائل سیاسی نیاز دارد
دباغ یکی از مشکلات اصلی کشور را نداشتن ارتش قوی بهدور از مسائل سیاسی و طائفهای حاکم بر این کشور دانست و از کمک کُردها برای تشکیل ارتش نیرومند در عراق خبر داد و گفت: وظیفه ماست برای تشکیل ارتش قوی کمک کنیم، ما میخواهیم که ارتشی قوی برای همه و بهدور از گرایش قومی ــ مذهبی شکل بگیرد.
وی خواسته اصلی مردم را تشکیل ارتش قوی و نیرومند در مقابل تهدیدات خارجی دانست و گفت: گروهک داعش اکثریتشان عناصر حزب بعث هستند و از مخالفان دولت هستند. اگر هر گروهی یا فرد عراقی احساس میهن پرستی میکند باید کمک کند که این ارتش تشکیل شود. یک مرد عدالتخواه میتواند یک ارتش عدالتخواه بسازد. چه اشکالی دارد که کُردها نیز در ارتش عراق شرکت داشته باشند.
داعش کل منطقه را میخواهد
نماینده کردستان عراق در تهران اهداف داعش را کنترل کل منطقه دانست و تأکید کرد، داعشیها میخواهند کل منطقه را سیاهپوش کنند. اگر بتوانند غیراسلامیها را هم اسلامی کنند.
وی حامیان و پشتیابانان این گروهک را مخالف اتحاد کُرد و شیعه دانست و گفت: این کشورها واقعاً نمیخواهند که کُرد و شیعه با هم اتحاد داشته باشند. آنها بهدنبال ایجاد آشوب در این کشور هستند. در درجه بعدی کسانی قرار
دارند که بهدنبال منافع گروهی خود هستند.
«اتحاد» پادزهر داعش است
دباغ در پاسخ به این سؤال «روند تحولات امنیتی عراق را چگونه پیشبینی میکنید و اینکه این بحران امنیتی بهزودی حل خواهد شد یا به طول خواهد انجامید؟» افزود: من خوشبین نیستم. اگر درک کنیم که داعش چقدر خطرناک است برای عراق و کل منطقه باید به فکر اتحاد باشیم. اتحاد پادزهر داعش است.
کشورهای منطقه برای مقابله با داعش جدی نیستند
دباغ موضع کشورهای منطقه را در قبال عراق جدی ندانست و افزود: من تا این لحظه جدیتی از کشورهای منطقه در قبال مبارزه با داعش ندیدم. بین کشورهای منطقه ایران جدی است در قبال مبارزه با داعش، چرا که ایران سابقه دارد همانطور که از بشار اسد حمایت کرد و نگذاشت سقوط کند و آقای روحانی هم گفت که ما آمادگی کامل داریم برای کمک به عراق در چهارچوب بین المللی، مشکل عراق ساختاری است.
سناریوی تجزیه عراق
دباغ یکی از سناریوهای فراروی روی عراق را تقسیم و تجزیه این کشور دانست و گفت: اکنون امریکا مجددا به فکر آمدن به عراق است. شاید سناریوی تقسیم مطرح باشد. به نظر من حمله داعش شاید به خاطر این بود که اگر این کار را نمی کردند نمی توانستنتد به عراق برگردند. در این صورت عراق تقسیم به مناطق سنی، شیعه و کُرد می شود.
نماینده کردستان عراق در تهران اخبار منتشر شده درباره حمایت ترکیه از گروه داعش را رد نکرد و گفت: ممکن است این حمایت ها صحیح باشد اما در حد تحلیلهای سیاسی قابل ارزیابی است.
آمریکا به دنبال جایگزینی در عراق
دباغ به موضع گیری مقامات ارشد آمریکا از جمله شخص رئیس جمهور آمریکا در قبال تحولات اخیر عراق اشاره کرد و گفت: اوباما در سخنرانی اخیر خود میگوید که ارتش عراق حیثیت و قدرت خود را از دست داده است و این به این معناست که دیگر نمی توان این ارتش را تشکیل دهد و ما باید به عنوان جایگزین برای عراق باشیم و عراق جدیدی را تشکیل دهیم و شیعه در یک منطقه، کُرد در یک منطقه و سنیها هم در یک منطقه و داعش هم در یک منطقه نفوذ داشته باشند. همانطور که می دانیم انرژی تصمیم اول است.
ایران می تواند نقش گاندی در عراق را ایفا کند
وی با تاکید بر اینکه عراق به یک گاندی نیاز دارد تاکید کرد که واقعا شخصیت کاریزمایی در عراق وجود ندارد و اکنون عراق برای اتحاد و همدلی به یک گاندی دیگر نیاز دارد. واقعا نیاز به چنین شخصیتی است و ایران می تواند این نقش را ایفا کند و وحدت را ایجاد کند.
واکاوی متن و حاشیه استقلال کردستان عراق
سیّدمجتبی جلالزاده|
در پی تهاجمی به شمال عراق از سوی داعش که در نتیجه آن با رهاکردن برخی از مناطق از سوی نیروهای تحت کنترل بغداد، پیشمرگهای کرد به طور دو فاکتو کنترل آنها را در دست گرفتند، خواستههای دیرینه برای استقلال کردستان قوت گرفت. همزمان با عملیات مشترک نیروهای کرد و حکومت مرکزی عراق برای آزادسازی موصل، درخواست برگزاری همه پرسی بارها اعلام شد و به تعویق افتاد. تا در نهایت زمان گذشته و طی هفته گذشته مقامهای ارشد دولتی و احزاب سیاسی منطقه خودمختار کردستان عراق با برگزاری یک همهپرسی [غیر الزامآور] در مورد استقلال در روز ۲۵ سپتامبر موافقت کردند. مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق در ۱۷ خردادماه اعلام کرد که همه پرسی برای استقلال اقلیم، روز سوم مهرماه آینده برگزار خواهد شد. این تاریخ در جریان نشستی در شهر اربیل به ریاست مسعود بارزانی رئیس دولت کردستان تعیین شد. در بیانیهای که پس از این نشست منتشر شد آمده است که رای گیری در سه استان تشکیل دهنده این منطقه و «نواحی خارج از مدیریت منطقه» برگزار خواهد شد. حرکت کردها به سوی استقلال کامل به طور تاریخی با مخالفت دولتهای همسایه در ایران، ترکیه، سوریه و همچنین آمریکا روبرو بوده است. دفتر سیاسی حزب دمکرات کردستان ایران، در تاریخ ۲۰ خرداد ۱۳۹۶، در ارتباط با تصمیم حکومت اقلیم کردستان عراق در مورد برگزاری رفراندوم اعلام استقلال، بیانیهای منتشر کرد، در این بیانیه حزب دمکرات کردستان ایران، ضمن تبریک به ریاست کردستان عراق و احزاب و جریانهای سیاسی و همچنین مردم کردستان عراق، این تصمیم را یک تصمیم تاریخی و گامی مهم و حق مسلم مردم کردستان در راستای به رسمیت شناخته شدن حق تعیین سرنوشت این بخش از کردستان عراق خوانده است. به همین بهانه گفت و گویی داشته این با «ناظم دباغ» نماینده حکومت اقلیم کردستان در تهران، که در ادامه آن را میخواندید:
■اقلیم کردستان در کشور عراق با جمعیتی نزدیک به پنج میلیون نفر و با داشتن انتخابات، پارلمان، رئیس و نیروهای مسلح، هم اکنون نیز تا حد زیادی از خودمختاری برخوردار است. با توجه به این موارد، چه الزامی برای مستقل شدن این منطقه مطرح است؟
□کردها در عراق و منطقه خاورمیانه، سالهاست برای دستیابی به حقوق قانونی خود تلاش میکنند. بعد از فروپاشی نظام قبلی در عراق و سرنگونی صدام حسین و تشکیل حکومت جدید در این کشور، طبق قانون اساسی جدید، کردها حق تعیین سرنوشت خودشان را به دست آوردند و این موضوع در قانون اساسی هم درج شد. یکی از مسائل رفراندوم است. متأسفانه طی سالهای گذشته، هیچکدام از دولتهای روی کارآمده در عراق بعد از سقوط صدام: از زمان ایاد علاوی، ابراهیم جعفری، نوری المالکی و اخیرا هم آقای حیدر العبادی نتوانستیم از حقوق قانونی خود که بر اساس قانون اساسی حاصل شده است، استفاده نماییم. خصوصا ماده 140 قانون اساسی، قانون پیشمرگ، قانون نفط و مسائلی از این دست که مغفول مانده است. حتی قوانینی که به تنظیم روابط میان حکومت کردستان و دولت مرکزی مستقر در بغداد هم موجود است بدون استفاده ماندهاند. در کل شرایط امروز بعد از داعش و جنگ با این گروه تروریستی موجب بروز احساساتی میان کردها شده است که مبنی بر آن این پرسش مطرح است که تا کی بایستی منتظر بمانیم تا طرفهای مقابل پایبند قول و قرارشان نباشند. در نتیجه ریاست اقلیم کردستان و سایر گروههای سیاسی تصمیم به برگزاری همهپرسی گرفتند. امروز رهبران و احزاب کرد تصمیم خودشان را گرفتهاند تا همه پرسی انجام شود. همانطور هم که تأکید میشود، این همه پرسی که در آن تقریبا تمام کردها به آن رأی مثبت خواهند داد در نهایت منتظر خواهیم ماند و شتابزده وارد مراحل اجرایی نشده و با دولت مرکزی عراق و سایر کشورهای منطقه مذاکراتی را برای انجام و چگونگی استقلال در آینده انجام خواهیم داد.
■شما اشاره کردید که نتیجه همه پرسی از هم اکنون نیز روشن و به نفع استقلال است. این پرسش مطرح میشود که آیا کردستان توانایی برای اداره امور خودش را به تنهایی دارد؟ به عبارت دیگر ظرفیتهای یک کشور مستقل در کردستان شکل گرفته است؟
□اگر نگاهی منطقی به مسئله داشتن و نداشتن این توانایی نگاه کنیم و دشمنی نشود، به طور مسلم این توانایی هست. اولا رهبری سیاسی، حکومت و نیروی پیشمرگ [نظامی] دارد و ثانیا، درآمد نفتی سرشاری دارد که از این جهت منطقهای زرخیز به حساب میآید. تنها این نکته باقی میماند که آیا اجازه استفاده از این پتانسیلها داد میشود یا خیر. که به نظرم در بعد منطقهای بایستی همکاری لازم با کردستان صورت پذیرد همانطور که در نبرد علیه داعش صورت پذیرفت. در مجموع امکان تشکیل و اداره یک کشور مستقل کرد را در اختیار داریم اما شاید در شرایط عمل، متفاوت شود.
■موضع جمهوری اسلامی ایران را در قبال این همهپرسی چگونه ارزیابی میکنید؟ ایران با این همهپرسی مخالفت کرده است اما موضع سختی اتخاذ نکرده و راه حل سیاسی را پیشنهاد داده است.
□فقط کشور جمهوری اسلامی ایران نیست که با همهپرسی همراه و همسو نبوده است بلکه کشورهای دیگری هم چنین مواضعی را اتخاذ کردهاند. اما تفاوت جمهوری اسلامی ایران در این است که میگوید باید حکومت کردستان عراق، در چارچوب قانون و با مذاکرات سیاسی حقوق خود را ادنبال کرده تا به نتیجه برسند. به نظرم سیاست جمهوری اسلامی ایران و سایر کشورها، در ارتباط است با سیاست دولت مرکزی مستقر در بغداد. اگر دولت مرکزی موافق باشد، مخالفت دیگر دولتها هم به وجود نمیآید.
■مامور ویژه سازمان ملل متحد در عراق، با انتشار بیانیهای اعلام کرد که در جریان همهپرسی استقلال اقلیم کردستان عراق هیچگونه دخالتی ندارد. این عدم حمایت سازمان ملل متحد چه تأثیری بر همهپرسی خواهد داشت؟
□موضع سازمان ملل متحد تا الآن مشخص است و اعلام بیطرفی کرده است. ولی در پی آن هستیم تا در یک بازه زمانی و در چارچوب مذاکراتی با این سازمان بتوانیم حمایت سازمان ملل را هم کسب کنیم. در نهایت اعلام بیطرفی سازمان ملل، نتیجه مثبتی در پی نخواهد داشت.
■مسئله استقلال کردستان دارای ابعاد ناسیونالیستی هم میباشد. به نظر شما این حس استقلال طلبی به سایر مناطق کردنشین در خاورمیانه تسری پیدا نخواهد کرد؟ میدانیم که سه منطقه عمده کردنشین دیگر در کنار اقلیم کردستان در کشورهای ایران، ترکیه و سوریه وجود دارد.
□در این موضوع نبایستی دیدی منفی داشت. به طور مثال کشورهای عربی را نگاه کنیم. از لحاظ نژادی همه عرب هستند اما کشورهای مستقلی دارند. اقوام دیگر هم شامل این قاعده میشوند. لزوم تشکیل یک کشور، جذب سایر هم نژادان نیست. موضوع مهمتر شرایط کردها در کشوری که زندگی میکنند مؤثر است. کردها در کشوری که راحت و راضی باشند و مشکلاتی نداشته باشند، رویکرد پیوستن به کردستان، پدید نخواهد آمد. در حال حاظر هم ما در اقلیم کردستان عراق بر عدم دخالت در اموری از این دست تأکید داریم و سعی کردیم از حرکت به آن سمت، پرهیز کنیم؛ به مسائل داخلی در اقلیم کردستان پردازیم و به مسائل داخلی کشورهای منطقه کاری نداشته باشیم. بالاخره برای استقلال نیاز به مذاکره و تأیید کشورهای همسایه و بغداد داریم.
هفتهنامه سیاسی ـ اقتصادی سیاسیون، سال اول شماره شانزدهم، دوشنبه 29 خرداد 1396، صفحات 1 و 3.
آخرین اخبار
- «ناظم دباغ» با «صفین دزهیی» رئیس اداره روابط خارجی حکومت اقلیم کردستان دیدار کرد
- «ناظم دباغ» با هیئت صادرات و واردات و اتاق بازرگانی حکومت اقلیم کردستان دیدار کرد
- «ناظم دباغ» با خانم «مایرا کوپرز» معاون نماینده «یونامی» در ایران دیدار کرد
- «ناظم دباغ» با مسئول بخش خاورمیانه و میانه عراق در وزارت امور خارجه ایران دیدار کرد
- ناظم دباغ: مهمانان اقليم كردستان عراق نبايد باعث سلب آسايش و امنيت ميزبان شوند
- در گفتوگوی اختصاصی با ایرنا؛ نماینده اقلیم کردستان عراق: درباره گروههای کرد مخالف ایران تصمیم جدی میگیریم/مقرهایشان تخلیه خواهد شد
- مسئول عالیرتبه کُرد، تهدیدهای بسیار بزرگی را فاش میکند
- ایران با کنار گذاشتن جریان صدر در تشکیل دولت جدید عراق ، مخالف است
- «ناظم دباغ» در تهران با ماموستا «علی باپیر» دیدار کرد
- «ناظم دباغ» و «سلام رشدی» با «سایمون شیرکلیف» سفیر انگلستان دیدار کردند
- «ناظم دباغ» با خانم «مایرا کوپرز» معاون نماینده «یونامی» در تهران دیدار کرد
- «ناظم دباغ» با «لوریس رومرو دیاس» کنسول سفارت اسپانیا در تهران دیدار کرد
- ایران در تلاش است تا میان اتحادیه میهنی و حزب دموکرات میانجیگری کند
- اظهارات ناظم دباغ دربارە میانجیگری ایران میان حزب دمکرات و اتحادیە میهنی کردستان
- ناظم دباغ: ایران میان حزب دمکرات و اتحادیه میهنی میانجیگری نمیکند
- «ناظم دباغ» با هیئت عالي دانشگاه پیام نور ایران گفتوگو کرد
- پیام تبریک «ناظم دباغ» به ماموستا «عرفان علی عبدالعزیز» رهبر حزب جنبش اسلامی کردستان
- «ناظم دباغ» و «سلام رشدی» در تهران با «محمد حاجی محمود» دیدار کردند
- «ناظم دباغ» با خانم «لیندال ساکس» سفیر کشور استرالیا در تهران گفتوگو کرد
- «ناظم دباغ» با خانم «ماثیو» کاردار سیاسی سفارت انگلستان در تهران دیدار کرد
- نمایندە دولت اقلیم کردستان در تهران: ایران حکم دادگاه فدرال عراق دربارە نفت اقلیم کردستان را موضوعی داخلی می داند
- در میزگرد "بررسی تحولات عراق" در ایسنا مطرح شد: صدر بدنبال زعامت سیاسی شیعیان است/ آمریکا حساب شده از عراق میرود
- ناظم دباغ: ایران به حزب دمکرات و اتحادیه میهنی اعلام کرده که برای ریاست جمهوری دو کاندید داشته باشند
- نمایندە دولت اقلیم کردستان در تهران: نگرانم برخی سیاست ها در عراق ما را بە وقایع مقطع رفراندوم و پس از آن بازگردانند
- ناظم دباغ نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران در گفتوگو با ستاره صبح: در ساختار سیاسی عراق سهم خواهی مطرح است نه عملکرد مثبت یا منفی
- «ناظم دباغ» در تهران با «محمد حاجی محمود» دیدار کرد
- نمایندە دولت اقلیم کردستان در تهران: ایران برای تصدی منصب ریاست جمهوری عراق حامی اتحادیه میهنی است
- رئیس دفتر اقلیم کردستان عراق در گفتوگو با آنا:کشورهای دخیل در موضوع مهاجران غیرقانونی به فکر منافع خود هستند/ مهاجرت تابع شرایط اجتماعی و سیاسی است
- نماینده دولت اقلیم کردستان در تهران: حزب دمکرات درخواست کرده نامزد اتحادیه میهنی برای ریاست جمهوری عراق با موافقت احزاب کُرد انتخاب شود
- پیام ایران به اقلیم کردستان؛ وارد منازعات شیعان و سنی های عراق نشوید