طالبانی زندگی پرماجرا و پرفرازونشیبی را پشت‌سر گذاشت. سال‌ها در حال تبعید در ایران بود و سال‌ها در جبهه با صدام و رژیم خونبار و فاسدش در جنگ بود. شاید طبیعی باشد که چنین شخصیتی وقتی با سقوط صدام دستِ باز می‌یابد اگر نخواهد انتقامجویی کند دست‌کم به‌نوعی تلافی کند. اما «جلال طالبانی» منطقی‌تر و معقول‌تر از همیشه، با گذشتی ماندلاگونه و گاندی‌وار، پس از افول صدام به‌صورت عمود خیمه وحدت عراق درآمد. ریش‌سفیدی آرام‌کننده هیجاناتی بود که می‌توانست از همان آغاز نظام تازه و متزلزل عراق را فروپاشد. او را «مام‌ جلال» یعنی «عمو جلال» می‌نامند ‌که حکایت از احترامی همراه با مهربانی دارد.

کردها؛ غالبا سنی مذهبند، اما گرفتار تعصبات قومی ـ مذهبی سنیان قبیله‌ای عراق نیستند و این‌روزها می‌بینیم که داعشیان مدعی اسلام سلفی چگونه با کردان به‌عنوان غیرخودی و دشمن رفتار می‌کنند. طالبانی ضمن اینکه با اعراب سنی کنار می‌آمد، با اکثریت شیعه که همراه با کردها قربانیان فاشیسم اقلیت بعثی بوده‌اند احساس همدردی و نزدیکی داشت و همه کشورهای همسایه نیز با اطمینان از صمیمیت او برایش احترام قایل بودند.  

طالبانی مردی است فرهیخته که علاوه بر زبان مادری کردی به زبان‌های عربی، فارسی، انگلیسی و تاحدی ترکی تسلط دارد و همین خصوصیت فرهنگی بر نقش بین‌المللی و توان میانجیگری او در میان منافع رقیب می‌افزاید. اما لطمه‌ای که در کهولت بر جسم او وارد شد، او را یکی، دوسال از صحنه سیاست عراق دور کرد و در غیاب او دیدیم که چگونه برخی از اقلیت‌های قبیله‌ای با تحریک‌پذیری از بیگانگان نفاق‌افکن به صدامیان و داعشیان پیوستند و چگونه دولت اقلیم کردستان عراق راه بی‌تابی در پیش گرفت. نمی‌گویم که اگر طالبانی حضور فعال می‌داشت چنین نمی‌شد، اما یقین دارم که با میانجیگری و بی‌طرفی از شدت بحران می‌کاست و خصوصا بر زیاده‌روی حکومت اقلیم کردستان مهاری می‌زد. اکنون که او در واپسین روزهای دوران ریاست‌جمهوری در دوران نقاهت به عراق بازگشته است نیز حضور و وجود و شخصیتش موجب شد که دست‌کم عراق بتواند دومین رییس‌جمهور کُرد خود را با آرامش و ملایمت، در میان آن‌همه جنجال و خصومت، برگزیند، تا دست‌کم اتکا و لنگری باشد نشانگر وحدت و استقلال عراق. 

دهشت‌آفرینی و خصومت‌ورزی و تعصب خونریز «داعش» نشان داد که کردها، شیعیان و سنیان مدنی عراق، که همگی قربانیان نظام قبیله‌ای صدام بوده‌اند، با وحدت و همکاری و تقسیم منصفانه سرمایه ملی و بهره‌مندی مشترک از امکانات بی‌نظیر آن کشور می‌توانند از توسعه و رفاه در قالبی متکثر و فدرال بهره‌مند شوند. اکنون، در زمان این جنگ با دشمن مشترک، نیاز به ادامه سیاست وحدت‌آفرین‌ طالبانی بیش از همیشه احساس می‌شود.

روزنامه شرق، ویژه‌نامه «جلال طالبانی»، سه‌شنبه 11 شهریورماه 1393، سال دوازدهم، شماره 2103، صفحه 7.